|
Britse stakingen, hoe is het zo erg geworden?
De kerstvakantie nadert, en hebben spoorwegarbeiders het transportnetwerk stilgelegd. Medewerkers van de grenswacht bereiden dtskingen voor. Postbodes, buschauffeurs en ambtenaren staken of dreigen met stakingen. Deze week organiseerden verpleegsters hun grootste staking in decennia. En vandaag staken paramedici in veel delen van Engeland. Hoe komt het dat de verhoudingen zo erg verziekt zijn? Het vroeger zo geprzen zorgsysteem in Engeland is al lange tijd in verval en is bijna geheel verwoest. De medische directeur van NHS Stephen Powis, spoorde het publiek aan om alleen een ambulances te bellen als dat echt nodig is. ‘Word niet zo dronken dat je een onnodig bezoek aan de spoedeisende hulp krijgt’, werd er tegen de BBC gezegd. Vooral de opmerking van Steve Barclay de gezondheidssecretaris in de Daily Telegraph dat ambulancepersoneel "een bewuste keuze hebben gemaakt om patiënten schade toe te brengen" schoot in het verkeerde keel gat. De werknemers en vakbonden waren woedend. Door een crisis in de kosten van levensonderhoud en een stijgende inflatie zijn de Britten dit jaar slechter af. Gecorrigeerd voor inflatie zijn de lonen in het VK volgens het Office for National Statistics (ONS) gedaald met een van de scherpste percentages sinds het begin van de metingen in 2001. En vooral de werknemers in de Britse publieke sector krijgen het zwaar te verduren; de gemiddelde loongroei in de private sector bedroeg medio 2022 6,9%, vergeleken met 2,7% voor de publieke sector – de ONS zei dat deze kloof “een van de grootste verschillen is tussen de groeipercentages van de private sector en de publieke sector die nog nooit gezien is”. Toch is voor veel stakende arbeiders dit niet het belangrijkste punt. Sinds het bezuinigingsprogramma van voormalig premier David Cameron die de budgetten voor openbare diensten drastisch heeft verlaagd, hebben werknemers geklaagd over een afname van veel van de Britse lokale publieke diensten en de sociale vangnetten. De financiering voor gemeenteraden en scholen daalde vanaf de jaren 2010, een decennium van achteruitgang dat volgens critici Groot-Brittannië heeft tegengehouden, waardoor een gapende wond is ontstaan in de diensten waar ouders, kinderen en burgers elke dag op vertrouwen. De Brexit en de Covid-19-pandemie hebben de portemonnee nog verder leeg gemaakt. Maar ook de recentelijke instabiliteit in het hart van de regering van Groot-Brittannië veroorzaakt door de chaotische ex-premier Liz Truss hebben extra kolen op het vuur gegooit. Niet alleen gezondheids- en hulpdiensten worden getroffen; vrijwel alle vormen van reizen zijn op de een of andere manier getroffen door stakingen of zullen dat naar verwachting in de komende weken zijn - samen met het onderwijs, het strafrechtsysteem, de post en tal van andere gebieden. Zo zijn er maanden spoorwegstakingen, hier zijn het voornamelijk de bewakers, kaartcontroleurs en het onderhoudspersoneel. Ook voor de kerstperiode zijn weer een reeks stakingen aangekondigd. De machinisten hebben acties gepland in januari. Spoorwegwerkers willen een beter loon en meer werkzekerheid. De postbodes van Royal Mail, dat nu een privébedrijf is, ondernemen nu acties voor de Kerst, waardoor de bezorging tijdens de drukke feestdagen wordt beïnvloed. Grenswachters van de Public and Commercial Services Union (PCS) staakten acht dagen tijdens de vakantieperiode. De stakingen zullen gevolgen hebben voor de luchthaven London Heathrow, evenals hubs in London Gatwick, Manchester, Birmingham, Cardiff en Glasgow. Bagageafhandelaars zijn op sommige data ook weggelopen. De buschauffeurs in Londen staken regelmatig in december. Verschillende lerarenvakbonden overleggen met hun leden over staken, nadat loonaanbiedingen werden afgewezen. Volgende maand is er al een nationale lerarenstaking in Schotland. Advocaten gingen eerder in de winter in staking, voordat ze stemden om een loonaanbod te accepteren en de actie te beëindigen. Het probleem is nog niet opgelost. Waarom is er zoveel ongenoegen en zijn er veel stakingen in Groot-Brittannië? Elk sector heeft klachten die specifiek zijn voor hun sector en die voor veel onrust zorgen. Maar de golf van stakingen moet ook worden gezien in het licht van de langdurige economische en maatschappelijke stagnatie in het Verenigd Koningkrijk. Door de inflatie en de als maar stijgende kosten van levensonderhoud zijn de Britten dit jaar slechter af. Gecorrigeerd voor inflatie zijn de lonen in het VK volgens het Office for National Statistics (ONS) gedaald in een van de sterkste percentages sinds het begin van de metingen in 2001. Daar komt bij dat de werknemers in de Britse publieke sector een loon groei hadden van slechts 2,7%. De gemiddelde loongroei in de private sector bedroeg medio 2022 6,9%. Volgens ONS is deze kloof “een van de grootste verschillen tussen de groeipercentages van de private sector en de publieke sector die we hebben gezien” Sinds premier David Cameron met het bezuinigingsprogramma begon is het vangnet van veel sociale diensen drastisch verlaagd. Vele werknemers hebben daar al over lopen klagen. De naschokken van de Brexit en de Covid-19-pandemie hebben de portemonnee van vele hard geraakt. Dit maakt het extra moeilijk om de problemen op te lossen. Wat zeker niet heeft mee geholpen is de recentelijke instabiliteit in het hart van de regering. Groot-Brittannië heeft zijn vijfde premier in zes jaar tijd. Tel daar bij op het rampzalig financieel programma onthuld door de chaotische ex-premier Liz Truss En het recept voor veel onrust en stakingen is samengesteld. Is dit eerder gebeurd? Deze golf van stakingen is de grootste die Groot-Brittannië in tien jaar heeft getroffen, en het grote aantal sectoren dat wordt getroffen, doet vergelijkingen trekken met de zogenaamde winter van onvrede van 1978 tot 1979. In 1979 voerde premier Margaret Thatcher een grotendeels gewonnen strijd met veel van de Britse vakbonden, waardoor hun macht ernstig afnam. In werkelijkheid hebben de stakingen van 2022 een fractie van de impact veroorzaakt. Volgens het Office for National Statistics (ONS) gingen in oktober, de meest recente maand waarover cijfers beschikbaar zijn, in totaal 417.000 werkdagen verloren door stakingen – een groot verschil met de miljoenen verloren dagen eind jaren zeventig. Maar het cijfer van oktober is het hoogste aantal voor elke maand sinds 2011, en vrijwel alle loonconflicten lijken nog lang niet opgelost. En dat is de vrees voor volgend jaar, dat er een massale ontwrichting zal zijn. Wat betekenen de stakingen voor de overheid? De regering van premier Rishi Sunak zegt dat ze de looneisen van de vakbonden in de publieke sector niet kan betalen. Bij het geprivatiseerde spoorbedrij heeft Sunak gezegd dat de particuliere treinmaatschappijen de geschillen zelf moeten lossen. Alleen beheerst de regering de portemonnee, nadat ze het netwerk heeft gered tijdens de Covid-19-pandemie. Sunak beloofde toen hij het stokje overnam van Truss een verstandige en ingetogen benadering van de haperende economie van Groot-Brittannië. Opiniepeilingen tonen aan dat het publiek over het algemeen sympathiek staat tegenover de stakende arbeiders. Ministers hebben herhaaldelijk een vastberaden standpunt ingenomen en weigerden te buigen voor de eisen van welke vakbond dan ook. De publieke opinie zal van vitaal belang zijn om de hand van de regering te versterken of aan de onderhandelingstafel te dwingen. |
|||
